مشاهیر و مفاخر مشهد و خراسان

مشهد و خراسان از دیرباز  مهد هنرمندان ، سیاستمداران، علما و افراد برجسته و تاثیر گذار در تاریخ ایران پهناور بوده  و مشاهیر و مفاخر زیادی به این سرزمین تقدیم نموده است

عالمان و متفکران دینی

معرفی برخی ازعالمان و متفکران دینی مشهد و خراسان

شیخ بهایی

عالمان و متفکران دینی

شیخ بهایی

شیخ بهائی (زاده ۸ اسفند ۹۲۵ خورشیدی در بعلبک، درگذشته ۸ شهریور ۱۰۰۰ خورشیدی در اصفهان) حکیم، فقیه، عارف، منجم، ریاضیدان، شاعر، ادیب، مورخ و دانشمند نامدار قرن دهم و یازدهم هجری است. در حدود ۹۵ کتاب و رساله از او بر جای مانده است. یونسکو در سال ۲۰۰۹ که مصادف با سال نجوم ‌بود، نام وی را در لیست مفاخر ایران ثبت کرد. پیکر او بنابر وصیت خودش در کنار آرامگاه علی‌بن موسی‌الرضا (ع) به خاک سپرده شده است. امروزه آرامگاه وی بین مسجد گوهرشاد و صحن آزادی و رواق امام خمینی در رواقی که به یاد او نامگذاری شده، قرار دارد.

خواجه
نصیر الدین طوسی

عالمان و متفکران دینی

خواجه
نصیر الدین طوسی

ابو جعفر محمد بن محمد بن حسن توسی مشهور به خواجه نصیرالدین (زاده ۵ اسفند ۵۷۹ در توس و درگذشته ۱۱ تیر ۶۵۳ در بغداد) شاعر، فیلسوف، متکلم، فقیه، دانشمند، اندیشمند، ریاضیدان و منجم ایرانی سده هفتم است. کنیه‌اش «ابوجعفر» و به القابی چون «نصرالدین»، «محقق طوسی»، «استاد البشر» و «خواجه» شهرت دارد. از معروفترین آثار او به پارسی، «اساس الاقتباس» و «اخلاق ناصری» را می‌توان یاد کرد. وی در اخلاق ناصری رستگاری راستین انسان‌ها را در «سعادت نفسانی»، «سعادت بدنی» و «سعادت مدنی» می‌داند و این نکته نشان می‌دهد که خواجه در مسائل مربوط به بهداشت جسمانی و روانی هم کارشناس بوده‌است. خواجه نصیر حدود یکصد و نود کتاب و رساله علمی در موضوعات متفاوت به رشتة تحریر درآورد.

معلم شهید
مرتضی مطهری

عالمان و متفکران دینی

معلم شهید
مرتضی مطهری

روحانی سرشناس، سخنران توانمند، متفکر دینی، استاد فلسفه اسلامی و کلام اسلامی و تفسیر قرآن، عضو هیئت موتلفه اسلامی و از نظریه‌پردازان نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در ۱۳ بهمن ۱۲۹۸ در شهر فریمان به دنیا آمد و ۱۱ اردیبهشت ۱۳۵۸ در تهران به دست گروهک فرقان به شهادت رسید. امام خمینی (ره) علاقه زیادی به ایشان داشتند، تا بدانجا که بعد از شهادتش فرمودند: «مطهری پاره تن اسلام و حاصل عمر من بود.»

آیت الله سید
حسن طباطبایی قمی

عالمان و متفکران دینی

آیت الله سید
حسن طباطبایی
قمی

(زاده ۱۲۹۰ خورشیدی ۱۳۲۹ - درگذشته ۲۶ خرداد ۱۳۸۶) یکی از روحانیون معاصر ایران و از مراجع تقلید شیعیان است. ایشان به علت مبارزه با رژیم ستمشاهی سال ها در تبعید به سر برده و از مبارزین سرسخت رژیم طاغوت محسوب می شدند. مدفن این عالم ربانی و مجاهد در جوار حرم‌ حضرت‌ امام‌ رضا (ع) می باشد.

آیت الله محمد کاظم
آخوند خراسانی

عالمان و متفکران دینی

آیت الله
محمد کاظم
آخوند خراسانی

آیت‌الله محمدکاظم آخوند خراسانی (۱۳۲۹-۱۲۵۵ ه.ق) عالم امامی، فقیه، محقق برجسته و سیاستمدار خراسانی است که به علت نوآوریهایش در علم اصول فقه شهرت عظیمی کسب کرد. گروه کثیری از علما و مراجع بعدی از مکتب درس او بهره مند بودند. وی از مهمترین و شاخص ترین علمای طرفدار مشروطه بوده است.

آیت الله حسین وحید خراسانی

عالمان و متفکران دینی

آیت الله حسن
وحید خراسانی

(زاده ۱۳۰۰ هجری شمسی در نیشابور) مرجع تقلید شیعان است. ایشان از شاگردان برجسته آیت الله خویی (ره) هستند و در حال حاضر یکی از مهمترین کرسی های تدریس خارج فقه و اصول در شهر قم به ایشان تعلق دارد.

آیت الله
سید جواد خامنه ای

عالمان و متفکران دینی

آیت الله سید
جواد خامنه ای

آیت‌الله سیدجواد خامنه‌ای (۱۲۷۳ - ۱۴ تیر ۱۳۶۵) ایشان روحانی سرشناس خراسان و پدر مقام معظم رهبری بود که مدت‌ها وظیفه تدریس در حوزه علمیه مشهد و امامت جماعت مسجد صدیقی‌ها واقع در بازار بزرگ مشهد را بر عهده داشتند. پیکر این روحانی جلیل القدر در توحید خانه (رواق پشت سر مرقد امام رضا (ع)) به خاک سپرده شده است.

آیت الله
سید علی خامنه ای

عالمان و متفکران دینی

آیت الله سید
علی خامنه ای

آیت الله سید علی حسینی خامنه معروف به سید علی خامنه‌ای در ۲۴ تیر ۱۳۱۸ در شهر مشهد دیده به جهان گشود. پدر ایشان، سید جواد و پدربزرگ پدریشان سید حسین از روحانیان آذری مقیم نجف بودند. والده مکرمه شان مرحومه خدیجه میردامادی که متولد سال ۱۲۹۱ بودند در سال ۱۳۶۸، تنها دو ماه بعد از شروع رهبری معظم له، دار فانی را وداع گفتند. ایشان تحصیلات جدید را تا مقطع دیپلم و تحصیلات حوزوی را تا سطوح عالی در حوزه علمیه مشهد مقدس، نجف و قم سپری کردند. ایشان از مبارزین سرشناس رژیم ستمشاهی بودند که بارها توسط ساواک دستگیر و زندانی یا تبعید شدند. معظم له از پایه گذاران و ارکان نظام مقدس جمهوری اسلامی و انقلاب هستند و پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی منشاء خدمات بی شماری بوده اند که برخی از آن ها عبارتند از: پایه‌گذاری و عضویت درحزب جمهوری اسلامی، معاونت وزارت دفاع، سرپرستی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، امام جمعه تهران، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، نماینده امام خمینی (ره) در شورای عالی دفاع، حضور در جبهه‌های حق علیه باطل از اولین روزهای شروع جنگ تحمیلی ایشان در انتخابات مهرماه ۱۳۶۰ با کسب ۹۵٪ آراء ملت فهیم ایران به عنوان ریاست جمهوری ایران برگزیده شدند. سرانجام پس از رحلت جانگداز رهبر کبیر انقلاب؛ حضرت امام خمینی (ره)، مجلس خبرگان رهبری در تاریخ ۱۴ خرداد ۱۳۶۸، معظم له را به سمت «رهبر جمهوری اسلامی ایران» برگزید.

آیت الله علی فلسفی

عالمان و متفکران دینی

آیت الله
علی فلسفی


آیت‌الله علی فلسفی (1299 – 1384) یکی از برجسته‌ترین درس آموزان مکتب آیت‌الله خوئی و صاحب یکی از مهمترین کرسی های مقطع خارج فقه و اصول در مشهد بود و صدها تن از طلاب علاقه‌مند در محضر درس ایشان حاضر می شدند. پیکر ایشان پس از اقامه نماز توسط دوست دیرینش حضرت آیت‌الله وحید خراسانی، در رواق دارالسرور حرم مطهر و در کنار مزار آیت‌الله میرزا حسنعلی مروارید به خاک سپرده شد.

آیت الله سید علی سیستانی

عالمان و متفکران دینی

آیت الله سید
علی سیستانی

از مهمترین و بزرگترین مراجع تقلید شیعه (زاده ۱۳ مرداد ۱۳۰۹، برابر با ۹ ربیع‌الاول ۱۳۴۹ در مشهد) حال حاضر جهان است و از برجسته ترین شاگردان آیت الله خویی محسوب می شود. از ایشان به عنوان رهبر شیعیان عراق نیز نام برده می شود و از نفوذ بسیار زیادی در مردم عراق برخوردار هستند.

شهید عبدالکریم
هاشمی نژاد

عالمان و متفکران دینی

شهید عبدالکریم
هاشمی نژاد

این شهید والا مقام در سال ۱۳۱۱ در بهشهر متولد شد و در ۷ مهر ۱۳۶۰ در مشهد در اثر انفجار انتحاری نارنجک یکی از اعضاء نفوذی منافقین کوردل به شهادت رسید. ایشان از مخالفین و مبارزین حکومت پهلوی بود و بارها توسط ساواک دستگیر و زندانی گردید. مرقد مطهر این مجاهد انقلابی در محل دارالسلام حرم علی بن موسی رضا (ع)، واقع است.

آیت الله
سید محمد هادی میلانی

عالمان و متفکران دینی

آیت الله سید
محمد هادی میلانی


سید محمدهادی میلانی (زاده ۱۲۷۳ در نجف و درگذشته ۱۳۵۴ در مشهد) از مراجع تقلید شیعان است. مدرسه حقانی به اشارت و حمایت ایشان برپا شد. اصلاح وضع حوزه علمیه مشهد و شکوفایی بخشیدن به دروس مدارس دینی و علمی در این شهر از اقدامات این عالم ربانی است.

ملا هادی سبزواری

عالمان و متفکران دینی

ملا هادی سبزواری

ملا هادی سبزواری (۱۲۱۲-۱۲۸۹ هجری قمری) حکیم حاج ملا هادی سبزواری؛ دانشمند علوم اسلامی و فیلسوف معروف و شاعر و فقیه ایرانی است. ملا هادی غزل‌های حکمی و عرفانی بسیاری سروده ‌است و در شعر «اسرار» تخلص می‌کرد. این فیلسوف برجسته و شهیر در عصر روز بیست و پنجم ذی الحجه سال ۱٢۸۹ هجری قمری در سن ۷۷ سالگی درگذشت. بنای آرامگاه او در ضلع جنوبی میدان کارگر شهر سبزوار واقع است.

سید جلال الدین آشتیانی

عالمان و متفکران دینی

سید جلال الدین
آشتیانی

سید جلال‌الدین میری آشتیانی (زاده ۱۳۰۴ خورشیدی در آشتیان؛ در گذشته ۳ فروردین 1۳۸۴ در مشهد) استاد فلسفه اسلامی است که دارای آثاری ارزشمند در فلسفه و عرفان اسلامی می باشد. پیکر پاک استاد در صحن آزادی حرم مطهر ثامن‌الحجج به خاک سپرده شده است.

علامه محمد تقی جعفری

عالمان و متفکران دینی

علامه محمد تقی
جعفری

استاد علامه محمد تقی جعفری در سال 1304 خورشیدی در شهر تبریز متولد شد و پس از تحصیلات عالیه علوم اسلامی در شهر تبریز، تهران، قم و نجف اشرف در محضر آیات عظام، میرزا فتاح شهیدی، شیخ محمدرضا تنکابنی، شیخ کاظم شیرازی، سید عبدالهادی شیرازی، سید ابوالقاسم خویی و سیدمحسن حکیم کسب فیض کرد. وی علاوه بر خواندن دروس معمول حوزه از جمله فقه و اصول و... برای اینکه بداند فیزیک نظری چیست از نوه‌های مرحوم کاشف‌الغطاء که در نجف بودند استفاده می‌کرد و برای یادگیری مباحث نظری ریاضی به «احمد امین» صاحب کتاب «التکامل فی‌الاسلام» که در کاظمین بود مراجعه می‌کرد. علامه محمد تقی جعفری بر اثر بیماری در تاریخ 25 آبان ماه سال 1377 به رحمت ایزدی پیوست و در مشهد مقدس در رواق دارالزهد واقع در حرم مطهر امام رضا(ع) به خاک سپرده شد.

آیت الله عزالدین
حسینی زنجانی

عالمان و متفکران دینی

آیت الله عزالدین
حسینی زنجانی


(متولد۱۳۰۰ خورشیدی در زنجان و متوفی ۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۲ در مشهد)، از مراجع تقلید شیعان بود. ایشان سال ها مدرس برجسته خاج فقه و اصول و امام جماعت مسجد امام صادق (ع) در خیابان دانشگاه مشهد بودند. وی در دارالزهد حرم علی بن موسی الرضا به خاک سپرده شده است.

احمد کافی

عالمان و متفکران دینی

احمد کافی

احمد کافی ( متولد ۱ خرداد ۱۳۱۵ مشهد) وی از روحانیان و خطیبان معروف پیش از انقلاب بود. سخنرانی‌های ایشان معمولاً بسیار پرشور بود. کافی بیش از ۲۰ مهدیه در شهرهای مختلف ایران تاسیس کرد. وی اواخر سال ۱۳۴۷ با کمک های مردمی قطعه زمینی به مساحت ۴ هزار متر در منطقه امیریه تهران خریداری کرد و مهدیه تهران را تاسیس کرد. شیخ احمد کافی یزدی که مجموعه سخنرانی‌هایش هنوز طرفداران بسیاری دارد، در یک حادثه رانندگی مشکوک در تاریخ ۳۰ تیر ۱۳۵۷ به لقاءالله پیوست. مزار این روحانی مجاهد در آرامستان خواجه ربیع مشهد واقع شده است.

میرزا جوادآقا تهرانی

عالمان و متفکران دینی

میرزا جوادآقا
تهرانی

از روحانیان و اساتید اخلاق برجسته کشور بود که در سال ۱۳۵۸ از حوزه انتخابیه استان خراسان، به نمایندگی مجلس خبرگان قانون اساسی انتخاب شد. این عالم ربانی بر روی جلد آثارش به ذکر حروف اختصاری اسم، یا عنوان «جواد» یا «جواد تهرانی» اکتفا می‌کرد. بهایی چه می‌گوید؟ (در رد فرقه بهائیت) و عارف و صوفی چه می‌گویند؟ (در بیان مبادی و اصول تصوف و عرفان و رد آن) از جمله آثار ایشان است. این اسطوره اخلاق در مسائل اجتماعی، مردمی و امور خیریه نیز اهتمام خاص داشت. میرزا جوادآقا بر اثر بیماری کبد در سحرگاه سه‌شنبه دوم آبان ۱۳۶۸ درگذشت و بنا بر وصیت خود در بهشت رضای مشهد به خاک سپرده شد.

محمدرضا حکیمی

عالمان و متفکران دینی

محمدرضا حکیمی

متفکر، نویسنده ایرانی و اسلامی متولد چهارده فروردین ۱۳۱۴ شمسی (۱۳۵۴ قمری) در مشهد است که از وی با عناوینی چون «علامه»، «استاد» و «فیلسوف عدالت» یاد می‌شود. کتاب الحیاه وی در رابطه با اقتصاد اسلامی از شهرت و اعتبار خاصی در جهان اسلام برخوردار شده‌است. وی از مجددان مکتب معارفی خراسان مشهور به مکتب تفکیک است که معتقد به جدایی دین از فلسفه و عرفان است. علی شریعتی وی را به عنوان وصی خود جهت هرگونه دخل و تصرف در آثارش انتخاب کرده بود.

سیاستمداران

معرفی افراد برجسته مشهد و خراسان در عرصه سیاست ایران بزرگ

خواجه نظام‌الملک طوسی

سیاستمداران

خواجه نظام الملک
طوسی

احمد کافی ( متولد ۱ خرداد ۱۳۱۵ مشهد) وی از روحانیان و خطیبان معروف پیش از انقلاب بود. سخنرانی‌های ایشان معمولاً بسیار پرشور بود. کافی بیش از ۲۰ مهدیه در شهرهای مختلف ایران تاسیس کرد. وی اواخر سال ۱۳۴۷ با کمک های مردمی قطعه زمینی به مساحت ۴ هزار متر در منطقه امیریه تهران خریداری کرد و مهدیه تهران را تاسیس کرد. شیخ احمد کافی یزدی که مجموعه سخنرانی‌هایش هنوز طرفداران بسیاری دارد، در یک حادثه رانندگی مشکوک در تاریخ ۳۰ تیر ۱۳۵۷ به لقاءالله پیوست. مزار این روحانی مجاهد در آرامستان خواجه ربیع مشهد واقع شده است.

ابومسلم خراسانی

سیاستمداران

ابومسلم خراسانی

ابومسلم خراسانی (۷۱۸-۷۵۵ میلادی) ابومسلم خراسانی یکی از فرماندهان نظامی ایران و رهبر جنبش سیاه‌جامگان بود که توانست با براندازی حکومت بنی امیه، حکومت بنی عباس را پایه گذاری کند. نام اصلی او بهزادان پسر ونداد بود که به توصیه ابراهیم امام، یکی از بزرگان بنی عباس، به عبدالرحمن تغییر نام داد و با حکم وی رهسپار خراسان شد تا رهبری جنبش ضد اموی در این منطقه را بر عهده بگیرد. وی پس از پیروزی بر حاکم خراسان و تسخیر مرو، سپاهی را روانه عراق نمود و توانست در سال ۱۳۲ هجری قمری، مروان، آخرین خلیفه اموی را شکست دهد. با بر تخت نشستن ابوالعباس عبدالله سفاح به عنوان اولین خلیفه عباسی، امارت خراسان به ابومسلم سپرده شد. اما قدرت و نفوذ وی برای خلیفه و اطرافیان او نگران کننده بود. سرانجام، ابومسلم در سال ۱۳۷ هجری قمری، به نحو توطئه آمیزی به دستور منصور، دومین خلیفه عباسی به قتل رسید.

گوهرشاد بیگم

سیاستمداران

گوهرشاد بیگم

مهدعلیا٬ ملکه گوهرشاد بیگم معروف به گوهرشاد آغا از اشراف زنان خراسان و از نامداران و سیاستمداران دوره تیموریان و همسر سلطان شاهرخ تیموری است. او زنی بسیار نیکوکار، ثروتمند، ادب دوست، هنرپرور، باوقار، خردمند، با احتیاط و باسیاست بود. از آثار و بناهای خیریه‌ای که توسط گوهرشاد خاتون بنا شد، مسجد جامع، مدرسه و خانقاه شهر هرات افغانستان و مسجد جامع مشهد در ایران بیش از همه اهمیت دارند که در هر دو شهر به نام آن بانوی نیکنام به «مسجد گوهرشاد» موسوم و مشهور می‌باشند و از شاهکارهای هنر معماری و کاشی کاری قرن نهم هجری به شمار می‌روند. همچنین او آثار ارزنده‌ای در حرم امام رضا و اطراف آن پدید آورد، از جمله دو رواق «دارالحفاظ» و «دارالسیاده» را بنا کرد. این زن نیکوکار در سن ۸۰ سالگی در نهم رمضان سال ۸۶۱ ه‍.ق در جریان قیام میرزا ابوالقاسم بابر در دوره سلطنت سلطان ابوسعید٬ به دسیسه جمعی از امرا و مشاوران و به دستور آن پادشاه در شهر هرات کشته شد و در کنار قبر فرزندش شاهزاده بایسنقرمیرزا و همسرش سلطان شاهرخ تیموری در مجموعه مدرسه و مسجد گوهرشاد هرات به خاک سپرده شد که آرامگاه او هنوز باقی است.

شاهرخ تیموری

سیاستمداران

شاهرخ تیموری

معین الدین شاهرخ تیموری (۸۰۷ – ۸۵۰ ه‍.ق) نام چهارمین پسر تیمور گورکانی و یکی از جانشین او و از بزرگترین پادشاهان تیموری است. شاهرخ هنرپرور و ادب‌دوست بود و به علم و هنر بسیار علاقه داشت. وی بر آبادانی خراسان زمین همت گمارد. او پایتخت خود را از سمرقند به شهر هرات منتقل کرد و آن شهر را مرکز هنرمندان و دانشمندان ساخت. همسر او گوهرشاد آغا نیز بناها، مساجد و مدارس بسیاری بنا کرد که مسجد گوهرشاد مشهد، مسجد گوهرشاد هرات و مدرسه گوهرشاد در هرات از آن جمله ‌است.

نادرشاه افشار

سیاستمداران

نادرشاه افشار

نادرقلی ملقب به تهماسب‌قلی خان و نادر شاه افشار از ایل افشار خراسان از ۱۱۱۴ خورشیدی تا ۲۸ خرداد یا ۳۰ خرداد ۱۱۲۶ خورشیدی، پادشاه ایران و بنیانگذار دودمان افشاریه است. او از مشهورترین پادشاهان ایران، پس از اسلام است و بسیاری از مورخین او را قدرتمندترین پادشاه ایرانی بعد اسلام می‌دانندکه سرکوب افغانها و بیرون راندن عثمانی و روسیه از کشور و تجدید استقلال ایران و نیز فتح هندوستان و ترکستان و جنگهای پیرزومندانه او سبب شهرت بسیارش گشت. به او در اروپا لقب «آخرین جهانگشای شرق»، «ناپلئون ایران» و «اسکندر دوم» نیز داده‌اند. نادر برای تامین هزینه جنگ‌های خود مجبور بود تا مالیات‌های گزافی از مردم بگیرد، به همین دلیل شورش‌هایی در جای‌جای کشور روی می‌داد. زمانی که نادر برای رفع یکی از این شورش‌ها به خراسان رفته بود، جمعی از سردارانش به رهبری علی قلی خان شبانه به چادر وی حمله کردند و اور ا به قتل رساندند.

شاعران و نویسندگان

معرفی برخی از شاعران و نویسندگان نامی مشهد و خراسان

حکیم ابوالقاسم فردوسی

شاعران و نویسندگان

حکیم ابوالقاسم
فردوسی

فردوسی استاد بی همتای شعر و خرد پارسی و بزرگترین حماسه سرای جهان، در سال 329 هجری برابر با 940 میلادی در روستای باژ از توابع طوس در خانواده ای از طبقه دهقانان دیده به جهان گشود. فردوسی در سال 370 یا 371 به نظم در آوردن شاهنامه را آغاز کرد. چنان که از گفته خود او در شاهنامه بر می آید، مدتها در جستجوی این کتاب بوده است و پس از یافتن دستمایه ی اصلیی داستانهای شاهنامه، نزدیک به سی سال از بهترین ایام زندگی خود را وقف این کار کرد. شاهنامه نه فقط بزرگ ترین و پر مایه ترین مجموعه شعر است که از عهد سامانی و غزنوی به یادگار مانده است بلکه مهمترین سند عظمت زبان فارسی و بارزترین مظهر شکوه و رونق فرهنگ و تمدن ایران قدیم و خزانه لغت و گنجینه ادبـیات فارسی است. استاد بزرگ شعر فارسی در سال 411 هجری برابر با 1020 میلادی در زادگاه خود بدرود حیات گفت. فردوسی را در شهر طوس، در باغی که متعلق به خودش بود، به خاک سپردند.

ابو منصور محمد دقیقی

شاعران و نویسندگان

ابو منصور محمد
دقیقی

ابو منصور محمد دقیقی (زاده ۳۲۰ - مرگ میان سال‌های ۳۵۶-۳۵۹ خورشیدی) ابو منصور محمد بن احمد توسی شناخته‌شده به دقیقی، شاعر بزرگ پارسی زبان بود. زادگاه وی بنا به روایات گوناگون، توس، بلخ، سمرقند و بخارا ذکر شده است. او از معدود شاعران ادبیات فارسی بوده که دین زرتشتی داشته است. دقیقی آغاز کننده سرایش شاهنامه بود. گشتاسپ نامه دقیقی را پس از شاهنامه برترین اثر حماسی فارسی در بحر متقارب دانسته‌اند.

اسدی طوسی

شاعران و نویسندگان

اسدی طوسی

ابونصر علی بن احمد اسدی طوسی شاعر ایرانی قرن پنجم هجری و سراینده اثر حماسی گرشاسپ‌نامه است. وی در سال ۴۶۵ هجری در گذشت. مقبره وی در تبریز است. اسدی از چند جهت دیگر هم در تاریخ ادبیات ایران حائز اهمیت است: کهن‌ترین دستنویس فارسی که به دست آمده‌است به خط اسدی طوسی‌است. علاوه بر این وی نخستین واژه‌نامه فارسی را (بنا بر آنچه امروز به ما رسیده ‌است) به نام لغت فرس تدوین کرد.

ملک الشعراء بهار

شاعران و نویسندگان

ملک الشعراء بهار

محمدتقی بهار، ملقب به ملک‌الشعرا، شاعر، ادیب، نویسنده، روزنامه‌نگار و سیاست‌مدار معاصر ایرانی، در ۱۶ آبان ۱۲۶۵ برابر با ۱۳۰۵ قمری در مشهد زاده شد. پدرش میرزا محمدکاظم صبوری، ملک‌الشعرای آستان قدس رضوی در زمان ناصرالدین شاه بود؛ مقامی که پس از درگذشت پدر، به فرمان مظفرالدین شاه، به بهار رسید. وی در ۱۳۳۲ به نمایندگی مجلس سوم شورای ملی از حوزه انتخابیه درگز انتخاب شد. بهار در مجلس چهارم همراه و هم سنگر آیت الله سید حسن مدرس (رهبر فراکسیون اقلیت) بود. در مجلس پنجم بهار در صف مخالفان جمهوری رضاخانی جای گزید اما در پایان دوره ششم مجلس، با استقرار سلطنت رضاشاه، دیگر زمینه‌ای برای فعالیت سیاسی بهار وجود نداشت و او هوشمندانه از سیاست کناره گرفت. پس از سقوط رضا شاه، محمدتقی بهار در بهمن ۱۳۲۴ در کابینه قوام وزیر فرهنگ شد، اما وزارت او چند ماهی بیش طول نکشید و استعفاء کرد. بهار در روز دوم اردیبهشت ۱۳۳۰، در خانه مسکونی خود در تهران زندگی را بدرود گفت و در شمیران در آرامگاه ظهیرالدوله به خاک سپرده شد. از وی آثار بسیار نفیس و گرانبهایی در زمینه شعر و ادبیات پارسی به یادگار مانده است.

مهدی اخوان ثالث

شاعران و نویسندگان

مهدی اخوان ثالث

مهدی اخوان ثالث (زاده اسفند ۱۳۰۷ در مشهد) شاعر و موسیقی‌پژوه ایرانی بود. نام و تخلص وی در اشعارش «م. امید» بود. اشعار او زمینه اجتماعی دارند و حوادث زندگی مردم در آن زمان را به تصویر کشیده است و دارای لحن حماسی آمیخته با صلابت و سنگینی شعر خراسانی بوده است و اشعار او در بردارنده ترکیبات نو و تازه بوده است اخوان ثالث در شعر کلاسیک فارسی توانمند بود. وی به شعر نو گرایید و آثاری در هر دو نوع شعر به جای نهاد. اخوان ثالث در چهارم شهریور ماه سال ۱۳۶۹ در تهران از دنیا رفت. وی در توس در کنار آرامگاه فردوسی به خاک سپرده شده‌است.

عماد خراسانی

شاعران و نویسندگان

عماد خراسانی

عمادالدین حسنی برقعی، معروف به عماد خراسانی (۱۳۰۰ - ۲۸ بهمن ۱۳۸۲) شاعر غزل‌سرا و قصیده‌سرای مشهور خراسانی است و از نام‌آوران شعر و غزل معاصر ایران به‌شمار می‌آید. از آثار عماد می‌توان به ((یک شب در بهشت)) مثنوی حاوی پانصد بیتدر بحرخفیف به سال ۱۳۲۰ ((شبی بر مزار خیام)) به سال ۱۳۲۹و کتابچه ((سبو)) و ((دیوان عماد خراسانی)) اشاره کرد. وی پس از یک دوره بیماری در صبح روز شنبه ۲۸ بهمن ۱۳۸۲ در تهران در سن ۸۲ سالگی درگذشت.

دکتر غلامحسین یوسفی

شاعران و نویسندگان

دکتر غلامحسین
یوسفی

دکتر غلامحسین یوسفی (۱۳۰۶ مشهد - ۱۴ آذر ۱۳۶۹ تهران)، ادیب، نویسنده، مترجم و استاد برجسته ادبیات فارسی است. ابومسلم سردار خراسان، ديداري با اهل قلم، کاغذ زر، تحقيق درباره سعدي و شيوه‌هاي نقد ادبي از جمله آثار تصنيفي و ترجمه‌اي دکتر يوسفي است. دکتر غلامحسين يوسفي در چهاردهم آذر ۱۳۶۹ در ۶۳ سالگي در تهران درگذشت و پيکر او پس از انتقال به مشهد در جوار مرقد مطهر حضرت علي بن موسي الرضا - عليه السلام- آرام گرفت

دکتر علی شریعتی

شاعران و نویسندگان

دکتر علی شریعتی

علی شریعتی مزینانی، مشهور به دکتر علی شریعتی (متولد ۲ آذر ۱۳۱۲، روستای کاهک، سبزوار – در گذشته ۲۹ خرداد ۱۳۵۶، ساوت‌همپتون، انگلیس) نویسنده، جامعه‌شناس، تاریخ‌شناس، پژوهشگر دینی، از مبارزان و فعالان مذهبی و سیاسی و از نظریه‌پردازان انقلاب اسلامی ایران بود، که در سن چهل و چهارسالگی به‌صورت مشکوکی در انگلستان درگذشت، و هم‌اکنون آرامگاه وی در مکانی نزد مقبره حضرت زینب کبری (س) در دمشق سوریه است. شریعتی علاوه بر شهرت زیادش برای سهم داشتن در انقلاب ایران، به‌دلیل کارنامه فعالیت‌هایش برای احیای مذهب و سنت در جامعه و بیدارگری درباره سلطنت وقت نیز شهرت داشته است. شریعتی را در ادبیات معاصر معلم شهید می‌نامند.

حسن عمید

شاعران و نویسندگان

حسن عمید

فرهنگ‌نویس، نویسنده و روزنامه‌نگار نامدار ایرانی است. او نویسنده فرهنگ عمید است که از پرکاربردترین فرهنگ‌های معاصر فارسی قلمداد می‌گردد. حسن عمید چندین دهه از عمر خویش را صرف پژوهش درباره فرهنگ واژگان و فرهنگ‌نویسی کرد. او در این سال‌ها چندین فرهنگ واژگان فارسی نوشت که پرآوازه‌ترینشان، فرهنگ عمید است

هنرمندان

معرفی برخی از مشاهیر و مفاخر هنر مشهد و استان خراسان

سلطانعلی مشهدی

هنرمندان

سلطانعلی مشهدی

نظام الدین سلطانی معروف به سلطان‌علی مشهدی (۸۳۹-۹۲۶ ه‍.ق) ملقب به «سلطان الخطاطین» از خوشنویسان ایرانی و از معروفترین نستعلیق‌نویسان قرن نهم و دهم ایران است. تمام کتیبه‌های مصر، مدارس هرات را که از بناهای سلطان حسین بایقرا و امیر علیشیر نوائی است، سلطانعلی به خط نستعلیق اعلای جلی نوشته است. او به سال ۸۴۱ در مشهد متولد شد و پس از کسب کمالات به دربار سلطان ابوسعید گورکانی و سلطان حسین بایقرا راه یافت. سلطان علی مشهدی در سن ۸۵ سالگی در سال ۹۲۶ بدرود حیات گفت.

محمدرضا شجریان

هنرمندان

محمدرضا شجریان

موسیقی‌دان، آهنگ‌ساز، خواننده و خوشنویس است. او به دلیل نوع صدا و سبک مخصوص به خود و تصنیف‌های ملی میهنی که اجرا کرده و انتشار آلبوم‌های مردمی شناخته می‌شود و شهرتی در سطح جهانی دارد به طوری که وب‌گاه آسیاسوسایتی وی را پرآوازه‌ترین هنرمند موسیقی اصیل ایرانی و روزنامه ونکوورسان او را یکی از مهم‌ترین هنرمندان موسیقی جهان توصیف کرده‌ و همچنین رادیوی عمومی ملی (NPR) در سال ۲۰۱۰ وی را یکی از ۵۰ صدای برتر جهان معرفی کرده است. وی در سال ۱۳۵۸ چهار آیه برگرفته از آیات قرآن را با صوت خواند و این آیات (که تمامی آن‌ها با «ربنا» شروع می‌شدند)، مورد اقبال مردم ایران قرار گرفت.

دیگر شخصیت های برجسته

معرفی برخی از شخصیت های برجسته و تاثیرگذار مشهد

حسین ملک

دیگر شخصیت ها

حسین ملک

حسین مَلِک معروف به حاج حسین آقا ملک، موسس موزه و کتابخانه ملک و واقف املاک و مستغلات بسیاری برای آستان قدس رضوی در سال ۱۳۱۶ می‌باشد. ثروتمند بزرگ آذری تبار، زاده تهران و مستقر در مشهد که خیریات و موقوفات او مشهور است. وسعت موقوفات مرحوم ملک تا حدی است که فقط آستان قدس رضوی اداره‌ای به نام اداره موقوفات ملک دارد. کتابخانه و موزه‌ای عظیم نیز از وی باقی‌مانده که در شهر تهران واقع است. از دیگر کارهای خیریه او اختصاص دو میلیون متر مربع زمین جهت ساخت خانه برای فرهنگیان و واگذاری چند ده ‌هزار متر زمین برای پارک عمومی در مشهد است. این بزرگ مرد خیر در سال ۱۳۵۱ هجری خورشیدی دیده از جهان فرو بست.

سرداران شهید

معرفی برخی از سرداران شهید مشهد و خراسان

سردار شهید محمود کاوه

فرمانده لشکر ویژه شهدا

سردار شهید
محمود کاوه

محل تولد: مشهد مقدس
محل شهادت: حاج عمران
تاریخ تولد: 01/03/1340
تاریخ شهادت: 11/06/1365
سن شهادت: 25
مزار شهید: بهشت رضا (ع)

سردار شهید عبدالحسین برونسی

فرمانده تیپ هجدهم جوادالائمه (ع)

سردار شهید
عبدالحسین
برونسی

محل تولد: مشهد مقدس
محل شهادت: شرق دجله
تاریخ تولد: 03/06/1321
تاریخ شهادت: 25/12/1363
سن شهادت: 42
مزار شهید: بهشت رضا (ع)

سردار شهید علی صیاد شیرازی

فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران

سردار شهید علی
صیاد شیرازی

محل تولد: مشهد
محل شهادت: تهران
تاریخ تولد: 04/03/1323
تاریخ شهادت: 21/01/1378
سن شهادت: 55
مزار شهید: بهشت زهرا (س)

سردار شهید سید علی حسینی ابراهیم آبادی

فرمانده تیپ 313 حر سپاه

سردار شهید سید
علی حسینی
ابراهیم آبادی

محل تولد: مشهد مقدس
محل شهادت: ماووت
تاریخ تولد: 29/08/1334
تاریخ شهادت: 24/11/1366
سن شهادت: 32
مزار شهید: بهشت رضا (ع)

سردار شهید حسن آقاسی زاده شعرباف

معاونت فنی قرارگاه خاتم‌الانبیاء سپاه پاسداران

سردار شهید
حسن آقاسی زاده
شعرباف

محل تولد: مشهد مقدس
محل شهادت: ماووت
تاریخ تولد: 01/01/1338
تاریخ شهادت: 28/07/1366
سن شهادت: 28
مزار شهید: صحن جمهوری حرم مطهر رضوی

سردار شهید هاشم ساجدی

فرمانده مهندسی رزمی قرارگاه نجف اشرف

سردار شهید
هاشم ساجدی

محل تولد: دامغان
محل شهادت: غرب کشور
تاریخ تولد: 25/04/1326
تاریخ شهادت: 08/05/1363
سن شهادت: 37
مزار شهید: بهشت رضا (ع)

سردار شهید ولی الله چراغچی

قائم مقام فرمانده لشگر 5 نصر سپاه

سردار شهید ولی
الله چراغچی

محل تولد: مشهد مقدس
تاریخ تولد: 01/07/1337
تاریخ شهادت: 18/01/1364
سن شهادت: 27
مزار شهید: بهشت رضا (ع) مشهد

سردار شهید ابوالفضل رفیعی سیج

جانشین فرماندهی لشکر 5 نصر

سردار شهید
ابوالفضل رفیعی
سیج

محل تولد: روستای سیج مشهد مقدس
محل شهادت: جزیره مجنون
تاریخ تولد: 11/01/1334
تاریخ شهادت: 12/12/1362
سن شهادت: 28
مزار شهید: حرم مطهر امام رضا (ع)

سردار شهید محمد مهدی خادم الشریعه

فرمانده تیپ 21 امام رضا (ع) سپاه

سردار شهید
محمد مهدی
خادم الشریعه

محل تولد: سرخس
محل شهادت: دزفول
تاریخ تولد: 01/03/1337
تاریخ شهادت: 31/02/1361
سن شهادت: 24
مزار شهید: حرم مطهر امام رضا (ع)

سردار شهید بابا محمد رستمی رهورد

فرمانده عملیات

سردار شهید بابا
محمد رستمی
رهورد

محل تولد: مشهد مقدس
محل شهادت: سبزوار
تاریخ تولد: 25/11/1309
تاریخ شهادت: 17/10/1359
سن شهادت: 50
مزار شهید: حرم مطهر امام رضا (ع)

سردار شهید سید محمد تقی رضوی مبرقع

قائم مقام فرماندهی قرارگاه رزمی خاتم الانبیاء

سردار شهید سید
محمد تقی رضوی
مبرقع

محل تولد: مشهد مقدس
محل شهادت: سردشت
تاریخ تولد: 26/01/1334
تاریخ شهادت: 03/03/1366
سن شهادت: 32
مزار شهید: حرم مطهر امام رضا (ع)

سردار شهید رمضان علی عامل گوشه نشین

فرمانده تیپ امام صادق(ع) لشکر 5 نصر

سردار شهید
رمضان علی عامل
گوشه نشین

محل تولد: مشهدمقدس
محل شهادت: جفیر
تاریخ تولد: 01/01/1340
.تاریخ شهادت: 08/12/1362
سن شهادت: 22
مزار شهید: حرم مطهر امام رضا (ع)

سردار شهید محمد طرحچی

فرمـانده پشتیبانی ـ مهندسی جنگ جهاد سازندگی

سردار شهید
محمد طرحچی

محل تولد: مشهدمقدس
محل شهادت: بستان
تاریخ تولد: 01/01/1332
تاریخ شهادت: 11/06/1360
سن شهادت: 28
مزار شهید: بهشت رضا (ع)

سردار شهید محمد حسن نظرنژاد

فرمانده عملیات لشکر 5 نصر سپاه

سردار شهید
محمد حسن
نظرنژاد

محل تولد: مشهد
محل شهادت: اشنویه
تاریخ تولد: 03/03/1325.
تاریخ شهادت: 07/05/1375
سن شهادت: 50
مزار شهید: بهشت رضا (ع)
سبد خرید