معرفی موزه
با توجه به اهمیت حفظ، مرمت و نمایش آثار تاریخی و گرانبهای این سرزمین، موزه بزرگ خراسان ایجاد شد. ساخت این بنا که به عنوان یکی از بزرگترین موزه‌های ایران و خاورمیانه محسوب می‌شود، در سال 1382 شروع و تا 1393 طول کشید. طراحی بسیار زیبای آن توسط مهندس محمد امین میرفندرسکی و با الهام از عمارت خورشید در کلات نادر صورت گرفته است. به روزترین امکانات، تجهیزات و اقدامات امنیتی در این موزه پیاده شده است. ساختمان در 12 طبقه ساخته شده که سه طبقه از آن به موزه اختصاص دارد.
اشیاء و آثار موزه بزرگ خراسان
موزه بزرگ خراسان شامل سه طبقه از ساختمان را به خود اختصاص داده است. بعد از گذشتن از ورودی از به سالن بزرگی می‌رسید که آثاری از خط نستعلیق و نقاشی مینیاتور در آن به نمایش گذاشته شده است. از زیباترین آثار این قسمت می‌توان از قرآن های خطی منسوب به امامان نام برد که روی پوست آهو نوشته شده اند.
این موزه با وجود اینکه از ظرفیت بالایی برخوردار است اما هنوز آنطور که باید کامل نیست. بسیاری از اشیاء این موزه متعلق به خراسان بزرگ از جمله شادیاخ، نیشابور، تپه دامغانی خراسان، دشت توس، روستای چشام سبزوار و … جمع‌آوری شده ، البته از دیگر نقاط ایران هم اشیائی در موزه دیده می‌شود. تماشای این آثار برای افراد علاقمند به تاریخ و تمدن ایران تجربه ای جذاب و فراموش نشدنی خواهد بود. قدم زدن در طبقات مختلف موزه بزرگ خراسان و در هر تالار شما را از دوره ای به دوره دیگر می‌برد. از دوران پیش از تاریخ تا دوران اسلامی و در نهایت عصر حاضر که به نوبه خود مجموعه کم نظیری است. آثار موزه را می‌توان در سه دوره تاریخی تقسیم بندی کرد:
آثار پیش از تاریخ
این آثار به دوران پارینه سنگی مربوط است و شامل دست افزارهای سنگی، ظروف سفالی، پیکرک ها، شمشیرها و سرنیزه‌ها می‌شود که از اطراف کشف رود، دشت توس و نیشابور کشف شده اند. اشیاء نگهداری شده در این بخش از موزه به هزاره 6 قبل از میلاد تا هزاره اول قبل از میلاد برمی‌گردد.
آثار تاریخی پیش از اسلام
آثار پیش از تاریخ به دودمان های هخامنشی، اشکانی، سلوکی و ساسانی مربوط است. از جمله بشقاب برنزی و ظروف نقش برجسته حیوانات مربوط به دوره ساسانی، پایه تخت متعلق به قرون 3 و 4 میلادی، گچبری های دوره هخامنشی.
آثار تاریخی اسلامی
آثار پس از اسلام به دوره های سلجوقی، خوارزمشاهی، افشار، صفوی، قاجار و سده های سوم، چهارم، ششم و هفتم هجری است. مجموعه های فرش و پوشاک دوره قاجار و صفوی؛ سفال و شیشه متعلق به قرون سه، چهار، پنج و شش هجری؛ مجموعه قرآن های نفیس نوشته شده روی پوست آهو مثل قرآن منسوب به حضرت علی (ع) و امام حسین (ع)؛ مجموعه فلزی مثل ابزار آلات جنگی از جمله شمشیر فولادی منقش به رکابی نادرشاه، سکه دوران صفوی و زیور آلات دوره سلجوقی و قاجار؛ مجموعه چوب از جمله درهای منبت دوره تیموری، ضریح چوبی قرن 719 هجری قمری، قلمدان دوره قاجار.
مجموعه سنگ‌های قیمتی
نمایشگاه سنگ‌های قیمتی و جواهرات یکی دیگر از قسمت‌های دیدنی موزه کوهسنگی است که بخش اعظم آن را متعلق به فیروزهای استخراج شده از معدن فیروزه توس است.
سایر طبقات موزه بزرگ خراسان
دیگر طبقات این ساختمان به مخزن اشیاء، بخش ویژه کیهان شناسی، بخش امور اداری، آزمایشگاه‌ها و کارگاه مرمت اشیاء باستانی مربوط است.
بخش مرمت:
با احترام به مرحوم دکتر باقر آیت الله زاده شیرازی به نام ایشان نامگذاری شده است و امکانات و تجهیزات کارگاهی و آزمایشگاه تخصصی حفاظت و مرمت آثار در آن وجود دارد.
سالن اجتماعات:
این سالن به نام دکتر محمد امین میرفندرسکی است و از ظرفیت 140 نفر برخوردار است.
کتابخانه:
کتابخانه تخصصی موزه بیش از 5000 جلد کتاب دارد و با عضویت در آن می‌توان از کتابها جهت مطالعه و پژوهش استفاده کرد.
چطور به موزه بزرگ خراسان برویم
شما می‌توانید از مسیر بزرگراه شهید کلانتری و همچنین از طریق خیابان کوهسنگی به بوستان کوهسنگی و این موزه بروید. ساعات بازدید از موزه در فصل بهار و تابستان از 9 صبح تا 19 عصر و در پاییز و زمستان از 9 صبح تا 16 عصر است.
نکته پایانی
خوشبختانه موزه هایی غنی از آثار تاریخی، فرهنگی و هنری در اغلب شهرهای کوچک و بزرگ کشور ما وجود دارد. موزه بزرگ خراسان یکی از این امکان گردشگری است که متاسفانه آنطور که باید شناخته شده نیست. می‌توان با برگزاری تورهایی تاریخی و فرهنگی به خصوص برای دانش آموزان و نسل جوان، آنها را با گذشته ایران بیشتر آشنا کرد و در معرفی گسترده تر چنین فضاهایی هم قدم بزرگی برداشت.
