خرو ؛ شهر بهترین آلو و خشکبار ایران

تاریخچه خرو

شهر خرو تا دو دهه پیش به عنوان روستایی بزرگ محسوب می‌شد و با بالا رفتن جمعیت و پیشرفت امکانات تبدیل به شهر شد. سابقه سکونت در اینجا به صدها سال قبل برمی‌گردد و اسم بردن از آن در کتب معروفی مثل تاریخ بیهقی، اسرار التوحید، منتخب السیاق و … تایید کننده این ادعاست. حتی در تاریخ از آن به عنوان مبدا نخستین کاریزهای نیشابور و تامین کننده آب این شهر یاد شده است. با کمی تحقیق درباره علت نامگذاری اینجا اطلاعات جالبی دستگیرم شد. در ادبیات باستان فارسی معنی خرو اینطور آمده است: شرقی‌ترین و بلندترین نقطه از نیشابور که خورشید از آن طلوع می‌کند. 

شهر خرو کجاست؟

از مشهد که به سمت نیشابور حرکت کنید، در فاصله هجده کیلومتری نیشابور تابلوی ” شهر بام‌های طلایی” در سمت راست جاده توجه شما را به خود جلب می‌کند و اینجا یک مسیر فرعی وجود دارد که به شهر خرو منتهی می‌شود. خرو از دو بخش علیا (بالا) و سفلی (پایین) تشکیل شده است. در اوایل جاده فرعی به خرو پایین می‌رسید که خانه‌ها در سطح صاف ساخته شده اند و مردم آن فارس زبان هستند. برای رسیدن به خرو بالا که مورد توجه گردشگران است باید در طول جاده ای حرکت کنید که دو طرف آن را باغات سیب و آلو گرفته اند و بعد از طی چند کیلومتر به آنجا می‌رسید.

معماری کهن شهر خرو

در همان ابتدای ورود به شهر خرو خانه های کاه‌گلی و آجری قدیمی را می‌بینید که به صورت پلکانی روی هم ساخته شده اند، این شما را به یاد ماسوله گیلان می‌اندازد و به همین خاطر است که به آن لقب “ماسوله خراسان” را هم داده اند. برای دسترسی به خانه‌هایی که بام یکی حیاط دیگری است باید از کوچه های پر پیچ و خمی عبور کنید و هر چقدر در آنها پیش بروید بر ارتفاع افزوده می‌شود. قدم زدن در بین این خانه ها با در و پنجره‌های چوبی و جوی‌های روانی که در بعضی کوچه ها جریان دارد با لذتی وصف نشدنی همراه است، آنقدر که شاید بعد از کمی کوچه‌گردی در هوای پاک اینجا دیگر دلتان نخواهد به شهرهای شلوغ با آسمان‌های خاکستری برگردید. 

معنی بام‌های طلایی چیست؟

 خرو بزرگترین مرکز تولید آلو در خراسان و ایران است و به همین علت لقب پایتخت آلوی کشور را هم به خود گرفته است. اوایل پاییز که به این شهر ییلاقی سفر کنید انبوه رنگ‌های طلایی را روی پشت بام‌ها می‌بینید. همه جا سبدهای چوبی دیده می‌شود که دخترکان خندانی در کنار آن نشسته اند و دانه دانه آلوهای طلایی رنگ را از پوست جدا و در سبد می‌چینند تا زیر نور آفتاب و نسیم ملایم خشک شوند. به این ترتیب منظره ای از بام‌های طلایی به وجود آمده است. تماشای این همه سبد آلو و لواشک که بام‌های خرو را فرش کرده اند هیچ جای دیگری از ایران و شاید بهتر بگویم جهان، ممکن نیست.

جاذبه‌های دیدنی خرو

اینکه خرو را بهشت گمشده خراسان می‌دانند بی علت نیست. این شهر زیبا جاذبه‌های گردشگری فراوانی دارد، از طبیعت سبز آن گرفته تا مراسم‌های سنتی‌ای که هنوز پا برجا است و اقامتگاه‌های بومگردی آن.

جاذبه‌های طبیعی خرو

از مهمترین مناطق دیدنی خرو که هر ساله مسافران زیادی را از دور و نزدیک به اینجا می‌کشاند دو آبشار به نام‌های رودمیان و ششو (شش آب) هستند. رودمیان در مسیر رودخانه بزرگ است که در دره خرو و بین باغات جاری است و بیشتر طول سال آب دارد. این آبشار مرتفع با طبیعت رویایی اطراف خود اتراقگاه کوهنوردان و گردشگران زیادی است که به دنبال کمی آرامش هستند. رسیدن به رودمیان با اتومبیل شخصی و همچنین یک پیاده روی جذاب ممکن است. این آبشار در محل تلاقی دو رود است و به همین خاطر به رودمیان معروف است. 

آبشار دیگر ششو است. این آبشار چند طبقه که در سر منشا رودخانه کوچک قرار دارد پر آب تر است و رسیدن به آن هم سخت تر، اما راه ناهموار آن مانعی برای مسافران مشتاق نیست و در هر فصلی طبیعت‌ دوستان را در آن منطقه می‌بینید. جاذبه‌های طبیعی خرو تمام شدنی نیست چند غار کوچک و بزرگ در کوه‌های اطراف، قنات قدیمی، رویتخت، منطقه حاج قره و … تنها تعدادی از آن است.

جاذبه‌های مذهبی خرو

یکی دیگر از جاهای دیدنی خرو چشمه علی است که جزو جاذبه های مذهبی در نظر گرفته می‌شود. اینجا بقعه ای سنگی وجود دارد که از زیر آن چشمه ای با آب زلال و گوارا جریان می‌گذرد. اعتقاد مردم محلی این است که حضرت علی در اینجا نماز خوانده است و به همین خاطر اهمیت زیادی برای آن قائل هستند. هر ساله بسیاری از مردم منطقه برای ادای آش نذری در اینجا مراسم‌ ویژه ای دارند.

مراسم علم گردانی و شبیه خوانی در روز عاشورا یکی دیگر از جاذبه های مذهبی شهر خرو است که شاید در هیچ جای دیگری شبیه آن دیده نشود. در این مراسم علم‌های چوبی بزرگ به نماد از شهدای کربلا به دوش کشیده می‌شوند. در بخشی از این مراسم علم گردان ها با تحمل سنگینی این ستون‌های چوبی تزئین شده شروع به دویدن در حول دایره ای می کنند که مراسمی بسیار تماشایی است.

نذری حلیم روز عاشورای خرو هم به نوبه خود منحصر به فرد است. هر ساله پنجاه دیگ حلیم به صورت همزمان در حسینه برپا می‌شوند تا برای پذیرایی عزاداران حسینی سنگ تمام گذاشته شود. ناگفته نماند که حلیم خرو از لذیذترین حلیم‌های منطقه است که محبوبیت زیادی بین مردم دارد.

جاذبه‌های تاریخی خرو

همانطور که گفتیم خرو شهری تاریخی است. این را می‌توان از بقایای بناهای موجود در اطراف آن هم فهمید. از جمله بقایای آتشکده ای که در حد فاصل بین خرو پایین و بالا وجود دارد که متاسفانه دیگر چیز زیادی از آن نمانده است.بقایای سه برج قدیمی هم خبر از اهمیت منطقه و حفاظت آن به صورت شبانه روزی می‌دهد. کاربری این برج‌ها دیده بانی بوده است و در حال حاضر در منطقه آق تیغ، قارا تیغ و قلعه تیغ ویرانه‌هایی از آن دیده می‌شود.

یک غار دست کن زیر زمینی که بخش‌های مختلف روستا را از زیر منازل به هم وصل می‌کرده است و به سمت رودخانه راه داشته است هم از عجایب خرو است. غاری که در طول آن اتاقک هایی برای نگهبانی وجود داشته و تالارهای بزرگی هم در آن کشف شده است. قدیمی‌ترها می‌گویند این مسیر مخفی برای فرار از گبرها و شاید سربازان مغول بوده است.

سوغات خرو

مهمترین سوغات خرو خشکبار آن به ویژه آلو بخارا است. بخش اعظم آلو بخارای خرو جزو محصولات صادراتی است و قسمتی از آنها در خراسان و سایر نقاط کشور به فروش می‌رسد. به جز آلو می‌توان از لواشک، انواع خشکبار با کیفیت از جمله برگه زرد آلو، کشمش، گردو، بادام و همچنین ریواس خوش طعم خرو هم به عنوان سوغات اسم برد. کیفیت محصولات این منطقه علت اصلی محبوبیت آنهاست.

چاقوی دست ساز سوغاتی دیگر خرو است که اغلب دسته آن را از شاخ بز می‌تراشند و شهرت زیادی دارد. سله بافی و قالی‌بافی از دیگر صنایع دستی این شهر زیبای ییلاقی است.