کمر مقبولا سند تمدن باستانی خراسان
در دره داغستان واقع در سه کیلومتری شمال شهر طرقبه، منطقه ای تاریخی وجود دارد که به “کمرمقبولا” شناخته می‌شود. این منطقه گردشگری با پیشنیه تاریخی سه هزار ساله سنگ نگاره‌هایی باستانی را از نسل ها قبل به امانت نگه داشته است. با کمی قوه تخیل می‌توانید روزگار زندگی مردم بدوی و دنبال کردن شکار توسط شکارچیان را، آنطور که روی سنگ ها نقاشی شده است تصور کنید.
سنگ های آتش فشانی با اشکال عجیب، آثار سنگی و سنگ نگاره ها و سنگ نوشته های باستانی، در حدود پنج کیلومتر مربع از این منطقه کشف شده اند. موضوع این سنگ‌نگاره ها نقش هایی از انسان در حال شکار، ابزار شکار، انجام مراسم‌های خاص، بزهای کوهی، گاومیش کوهان دار و علائم نمادین آن دوران است که در طرح‌ها و اندازه ها مختلف به جا مانده اند. در کمتر جایی از ایران می‌توان این تنوع و تعداد سنگ نگاره ها را پیدا کرد. از دیگر حیواناتی که می‌توان تصویر آنها را در بین این سنگ‌نگاره ها تشخیص داد بز کوهی، گاو کوهاندار و پلنگ است، که نشان می‌دهد روزگاری اینجا زیستگاه آنها بوده است.
نکته جالب توجه در مورد سنگ‌نگاره ها شباهت مضامین و طرح های آنها به آثاری است که در سرزمین ها و قاره های دیگر یافت شده است، و این نشان دهنده دغدغه های مشترک انسان‌های بدوی است.این سنگ نگاره ها حرف های زیادی برای گفتن دارند، از جمله می‌توان به سابقه کهن انتخاب دشت توس به عنوان زیستگاه انسان‌ها اشاره کرد. علت اصلی آن شرایط زیست محیطی مناسب است، که موقعیت خوبی برای زندگی و ادامه حیات انسان را فراهم کرده است.
پراکندگی سنگ‌نگاره های طرقبه
سنگ‌نگاره‌های کمر مقبولا در قسمت های مختلف دره داغستان، کلاته عبدل، کلاته زیر، بیلدر، کمر سیاه، کلاته درخت بید، چشمه عسل و باغو وجود دارد. از دیگر نقاطی که می‌توان نقوش مشابهی روی سنگ ها پیدا کرد روستاهای گلستان و حصار و در مناطقی مانند دره خرگوش، چنار سوخته، سنگ سفید، کلاته باغ عنبر، چشمه درخت توت و کال سیر است. به جز اینها در چندین روستای دیگر هم این سنگ‌نگاره ها دیده می شوند.
وضعیت نامناسب حفاظت سنگ‌نگاره های کمر مقبولا
با توجه به این که این سنگ نگاره ها در محیط طبیعی و فضای باز هستند حفاظت درستی از آنها انجام نمی‌گیرد. آسیب های طبیعی از جمله بارندگی، آفتاب، آلودگی هوا این سنگ نگاره ها را در معرض خطر نابودی قرار داده است، علاوه بر اینها عمل خرابکارانه یادگاری نویسی روی آثار فرهنگی نیز تهدید جدی برای این سنگ نگاره ها به حساب می‌آید. نوشتن اسامی و تاریخ روی این نقاشی های چند هزار ساله که از اجداد ما به امانت رسیده اند، تصویر ناراحت کننده ای به وجود می‌آورد که هر قلبی تپنده ای برای فرهنگ و تمدن این کشور را به درد می‌آورد.
سنگ‌نگاره‌های کمرمقبولا با قابلیت ثبت جهانی
خوشبختانه با پیگری‌های انجام شده در سال‌های اخیر، این میراث تاریخی به ثبت ملی رسیده است. با توجه به نزدیکی این منطقه به معادن قدیمی استخراج طلا، تا مدت ها سنگ اندازی هایی برای جلوگیری از ثبت ملی منطقه وجود داشت که با پیگیری های صورت گرفته نتیجه بخش بود. با این وجود ارزش و اهمیت تاریخی کمر مقبولا به حدی است که قابلیت ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو و تبدیل شدن به اولین پارک ملی سنگ‌نگاره‌های ایران را دارد. همچنین علاوه بر سرمایه گذاری در زمینه جذب گردشگر داخلی و خارجی، معرفی آن فرصتی برای انجام تحقیقات و مطالعات بیشتر را هم فراهم می‌کند.
مسیر کمر مقبولا کجاست؟
از دو مسیر می‌توانید به منطقه کمرمقبولا برسید. یکی از راه طرقبه و دیگری از راه نغندر. اگر جاده طرقبه را انتخاب کنید کمی بعد از پمپ بنزین باید مسیر فرعی را در پیش بگیرید که شیبی به سمت پایین دارد تا به دره داغستان برسید. هیچ تابلویی که نشان دهنده راه باشد وجود ندارد اما با یک راهنما می‌توانید بعد از کمی پیاده روی به محل برسید. از میدان اصلی و دو راهی طرقدر هم یک مسیر خاکی فرعی وجود دارد که مسیر اصلی ورودی منطقه کمر مقبولاست و با اتومبیل هم قابل تردد است.
