اگر از بارش‌های سیل‌آسا و رگباری بهارانه که گاه با بی‌تدبیری برخی مسئولان و گاه با بی‌احتیاطی شهروندان به فاجعه‌ای تلخ بدل می‌شود بگذریم، باید گفت فصل بهار با شکوفه‌های درختان، سبزی خرامان و طبیعت جان‌گرفته‌اش می‌تواند فرصتی رؤیایی برای علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی باشد، فرصتی که برای تفریح آخر هفته دست خانواده را بگیرند و به دامان طبیعت زیبا پناه برند. اکنون اگر نم بارانی بزند و به طبیعت طراوت ببخشد، چه بهتر! فقط باید در این مسیر از دنده چپ بلند نشویم و به نکاتی که لازم است توجه کنیم تا گرفتار اتفاقات تلخ نشویم. «کوهگشت» یکی از انواع گونه‌های طبیعت‌گردی و حضور در دامان کوه است که این روزها بازارش داغ است. خانواده‌ها برای هم‌نشینی با طبیعت به کوهگشت می‌روند و از فرصت یک تفریح و ورزش سالم خانوادگی برای دوستی با کوه و طبیعت بهره می‌برند. در این میان، گاهی بی‌مهری و کم‌‌توجهی عده‌ای سبب می‌شود تا محیط زیست از این دوستی خاله‌خرسه آسیب ببیند، اتفاقی که بی‌تردید می‌تواند خشم دیو طبیعت را به همراه داشته باشد و کوهگشتمان را به «مرگدشت» بدل کند.
محیط زیست در خطر کوهگشت
تفریح و ورزش در دامان طبیعت برای آنکه به جان بنشیند نیازمند الزاماتی است که باید به آن‌ها توجه کرد. جواد نوروزی، اورست‌نورد مشهدی که وجودش عمری با کوه و طبیعت آمیخته است، درباره الزامات یک کوهگشت استاندارد برای خانواده‌ها می‌گوید: «حقیقت آن است وقتی از کوهگشت و حضور خانواده‌ها در طبیعت صحبت می‌شود همیشه می‌گویم اولین و دومین و سومین نکته حفظ محیط زیست است.» وی می‌افزاید: «خانواده‌ها باید بدانند اگر می‌خواهند به طبیعت و کوه بروند باید پیش از آنکه برای خودشان غذا بردارند 2 تا کیسه زباله بردارند. شعار ما این است که تنها چیزی که از طبیعت با خودمان به خانه می‌آوریم همان عکس یادگاری است و باید طبیعت را دست‌نخورده بگذاریم.» داستان آسیب رساندن به طبیعت داستانی است که فقط دغدغه نوروزی نیست. بسیاری از آن‌هایی که سر و سری با طبیعت و کوه دارند به‌خوبی می‌دانند که اگر قرار باشد حضور شهروندان غیرحرفه‌ای در کوه موجب آسیب رساندن به طبیعت شود، بهتر آن است که عطایش را به لقایش ببخشند. اگرچه خوشبختانه به‌تازگی عموم مردم به طبیعت‌گردی و متعاقبا کوهگشت روی آورده‌اند، اتفاقی که می‌تواند موجب سلامتی، طراوت و نشاط در شهروندان باشد، محمد اصغری، یکی دیگر از فعالان کوه، می‌گوید: «تنها نگرانی در این مورد آن است که مردم به محیط زیست بی‌توجه باشند و خدای‌نکرده این حضورشان در دامان طبیعت موجب آسیب رساندن به کوه و طبیعت باشد. لذا باید از آن‌ها بخواهیم در حفظ محیط زیست بکوشند اگرچه فکر می‌کنم آگاهی در این زمینه خیلی بهتر شده است.»
استانداردهای یک کوهگشت دلنشین
خانواده‌ها برای کوهگشت باید به جاهایی بروند که عوارض طبیعی خشن نداشته باشد. این مهم‌ترین نکته‌ای است که کوه‌نورد حرفه‌ای خراسانی درباره استانداردهای یک کوهگشت دلنشین به زبان می‌آورد. نوروزی تصریح می‌کند: در مشهد مکان‌هایی مثل کوه‌های خلج هست که ایمن‌سازی لازم صورت گرفته است و حرف این است که خانواده‌ها جایی بروند که امنیت داشته باشد. هر کوهی برای خانواده‌ای که شاید کوه‌شناس و حرفه‌ای نباشد برای کوهگشت مناسب نیست. وی می‌افزاید: حتی‌المقدور خانواده‌ها باید از رفتن به نقاطی که هیچ‌کس آنجا نیست بپرهیزند یا دست‌کم قبل از عزیمت به آنجا به دیگران اطلاع بدهند تا در صورت وقوع هر حادثه‌ای، از محل آن‌ها اطلاعی در دست باشد. اکبری هم در این باره معتقد است: پیشنهاد ما این است که خانواده‌ها اگر می‌خواهند به کوهگشت بروند با مجموعه‌های رسمی که مجوز فعالیت دارند به کوه بروند. الان حدود 35 باشگاه رسمی در مشهد داریم که برنامه‌های کوهگشت و طبیعت‌گردی برای شهروندان دایر می‌کنند. وی می‌افزاید: توجه به هشدارهای هواشناسی، توجه به قرار نگرفتن در بستر رودخانه‌ها و انتخاب مکان مناسب برای کوهگشت می‌تواند به استانداردهای یک برنامه کمک کند.
آنچه باید بدانید
بی‌تردید گشت و گذار خانوادگی در دامان کوه و صعودهای سهل‌الوصول برای تجربه‌اولی‌ها می‌تواند با نکات و اصول فراوانی همراه باشد اما اگر اولین‌بار است که می‌خواهید یک فتح بهاری را تجربه کنید، باید بدانید حتما به حضور یک فرد باتجربه در کنارتان نیازمندید. شروع با افراد باتجربه می‌تواند تضمین‌کننده یک لذت واقعی و دوری از هر گونه حادثه ناشی از ناآگاهی و عدم شناخت کوه باشد. از سوی دیگر، بهتر است در اولین تجربه‌تان توجه ویژه‌ای به اصول گام‌برداری صحیح داشته باشید زیرا اگر این‌طور نباشد، ممکن است خیلی زود در طول مسیر خسته شوید و تفریح و ورزش کوفتتان شود! در ابتدای حرکت، حتما گرم کنید. سپس در طول مسیر، هنگام حرکت، فاصله پاها باید به اندازه عرض شانه‌ها باشد و پا نباید بیش از حد باز شود. بدن هم در هر حالتی ایستاده بر سطح افق عمود باشد و ابتدا پنجه و بعد پاشنه پا روی زمین قرار بگیرد. تنفس صحیح و شیوه درست حرکت در سرازیری هم از نکات مهم دیگر است. در اولین تجربه‌تان وسایل کوه‌نوردی از قبیل چوب دست، کفش، لباس مناسب، آب کافی و غذا همراه داشته باشید و شیفته وسایل رنگارنگ نشوید و برای خرید این ابزارها از افراد باتجربه کمک بگیرید.
کوه نوردی در خطر در کوه خوارها!
به موازات اقبال مشهدی‌ها به کوه و کوه‌نوردی معضلی به نام کوه خواری هم در چند سال اخیر رشد کرده است. ارتفاعات جنوبی مشهد که روزگاری نه‌چندان دور مقصد کوه‌نوردان بود و همین الان هم بیشتر گروه‌های کوه‌نوردی را به خود جلب می‌کند مأمن آپارتمان‌های سر‌به‌فلک‌کشیده که طراوت و نشاط کوه را هدف گرفته است، روندی که حالا فعالان حوزه کوه‌نوردی می‌گویند مهم‌ترین دغدغه آن‌ها به حساب می‌آید. جواد نوروزی در این باره می‌گوید: متأسفانه امروز زیرساخت‌های لازم برای خانواده‌های علاقه‌مند به کوهگشت فراهم نیست. امروز به هرکدام از ارتفاعات که می‌خواهی بروی یا آنتن نصب کرده‌اند، یا فلان نهاد با سیم خاردار آن را مسدود کرده یا ارتفاعات گرفتار کوه‌خواری و خانه‌سازی شده است. وی می‌افزاید: کوهگشت و حضور خانواده‌ها در دل طبیعت زیرساخت خاصی نمی‌خواهد، فقط باید آنچه را دارند از آن‌ها نگیرند.این نکته به زبان بی‌زبانی همان بی‌مهری‌ای است به طبیعت و کوه‌های اطراف مشهد شده و دست آخر این کوه‌ها هستند که جای خود را به ساختمان‌ها می‌دهند. خداشناس، یکی دیگر از فعالان کوه‌نوردی که به گفته خودش 30 سال در این رشته فعال است، هم می‌گوید: با ادامه این روند ساخت‌‌و‌سازها چیزی از کوه‌های مشهد نمی‌ماند. 10 سال قبل، در ارتفاعات جنوب مشهد حتی می‌شد شکار کرد اما حالا خیابان کشی شده و زیست طیبعی منطقه در خطر نابودی کامل قرار دارد.
منبع:
شهرآرا آنلاین – مرتضی اخوان
برای خواندن مطلبلذت دره نوردی در بهار خراسان روی مطلب کلیک کنید.
