تخته سنگهای آتش فشانی بکر، آثار سنگی، سنگ نوشته ها و نگاره های باستانی در کمرمقبولا در وسعت حدود پنج کیلومتر مربع مضامین و نقشهای متنوعی از اشکال انسانها و حیوانات دوران پیش از تاریخ را در طرحها و اندازه های مختلف به نمایش گذاشته که در کمتر منطقه ای از ایران چنین نقاشی ها و طرح هایی قابل مشاهده است.
این سنگ نگاره ها اسرار کشف نشده فراوانی در دل خود دارند. نگاره ها یا هنرهای صخره ای، سندهای دست اولی هستند که نمادی از هویت تاریخی هر دیار و منطقه محسوب می شوند و کهن ترین آثار هنری و تاریخی به جای مانده از گذشتگان محسوب می شوند.
انسانهای گذشته به رغم سختی و فشار با نقش زدن بر دل سیاه سنگ با آفریدن چنین نقوشی در کمرمقبولا با آیندگان خود سخن گفته و ارتباط برقرار کرده اند. نقوشی از قبیل شیر، بز کوهی، گاومیش و انسانهای شکارچی بر روی این سنگ نگاره ها وجود دارد که کارشناسان آنها را به دوران نوسنگی متعلق می دانند.
وجود نقشهای متعدد شیرهای نر و ماده شاید نشان از این داشته باشد که در ادوار کهن این دیار زیستگاه همین حیوان بوده و شرایط زیستی و آب و هوایی در گذشته های دور بسیار متفاوت از امروز بوده است و این خود از اسرار کشف نشده این سنگ نگاره چندین هزار ساله است.
نقش بزکوهی هم در باستان شناسی به معنای درخواست آب، زایندگی، فراوانی نعمت و محافظت است که نشان می دهد شاید در ادوار کهن این محل جایگاهی مقدس جهت اجرای آئینهایی خاص بوده است.
بیشترین نقوش این سنگ نگاره ها مربوط به طرح حیوانی از جمله بز کوهی، شتر دو کوهانه، گاو کوهاندار و احتمالا یوزپلنگ است که در میان آنها نقش درخت یا گیاه به صورتی خاص مشاهده می شود اما آنچه اهمیت دارد وجود نقوش گاو کوهاندار و شتر دوکوهانه در کمرمقبولا است که به اعتقاد باستان شناسان مملو از رمز و رازهای فراوان است.
از شگفتیهای این آثار به ظاهر ساده، داشتن شباهتهای نمادین با مضامین یکنواخت در سرزمینهای بسیار دور از هم و ادوار متفاوت است.
نقوش ساده‌ای که در جای جای ایران با مضمونی یکنواخت می‌بینیم در قاره‌های اروپا، آفریقا، استرالیا و آمریکا هم با همین شباهت ظاهری و مضامین یکنواخت کشف شده است.
روایتی از ۴۰ هزار سال تاریخ
شاید در گام نخست چنین تصور شود که ایجاد این نقوش مشترک منبعث از یک غریزه فطری است که در تمامی انسانها مشترک است ولی با کمی تعمق در می‌یابیم نقش‌هایی که با اشکال پیچیده و مضامین مشترک و اسرارآمیز در قاره‌های مذکور کشف شده‌اند مبتنی بر غریزه نیست بلکه از یک رویکرد دقیق و پیچیده پیروی می‌کنند.
دشت حاصلخیز توس، واقع در میان دو رشته کوه هزار مسجد و بینالود به لحاظ داشتن شرایط زیست محیطی در طول هزاران سال اقوام مختلف را به سوی خود جذب کرده و از کهن‌ترین ایام، بستر مناسبی را برای زیستن و تداوم حیات انسان فراهم آورده است.
کشف دست‌افزارهای سنگی در میانه دشت و کناره‌های کشف‌رود متعلق به دوران پارینه سنگی زیرین، وجود غارهای باستانی و تراکم و تعدد زیستگاههای پیش از تاریخ، تاریخی و دوران اسلامی و عصر حاضر، شواهدی ارزشمند در این زمینه هستند.
در حوالی این زیستگاهها نگاره‌های صخره‌ای متعددی بر جای مانده که می‌توان آنها را گوشه‌ای از آثار هنری و یادمانهای مردمان ساکن در این زیستگاهها قلمداد کرد.
پارک ملی سنگ نگاره‌های کمرمقبولا
سنگ نگاره‌های موجود در طرقبه – شاندیز (بینالود) بخشی از میراث تاریخی و هویت این شهرستان را شکل می‌دهند.
این میراث (کمرمقبولا) قابلیت آن را دارد که به صورت جدی به‌عنوان بزرگترین مجموعه سنگ نگاره های ایران در فهرست جهانی یونسکو به ثبت برسد چرا که دارای بازتاب فرهنگی و ظرفیت مطالعاتی بسیاری است اما به علت وجود ساخت و سازها و نیز معادن طلا در منطقه هنوز این اتفاق نیفتاده است.
