«مناره خسروگرد» در منطقه نیمه بارانی مشرف به دشت كویر بر روی رسوبات رسی و شنی مربوط به دوران سوم زمین شناسی و به فاصله 30 كیلومتری جنوب گسل زلزلهخیز سبزوار قرار گرفته است.
این میل به دستور « تاجالدوله ابوالقاسم بنسعید» در سال 505 هجری قمری مصادف با حکومت سلجوقیان احداث شده است. این اثر دیدنی حدودا 38 متر ارتفاع در چنج کیلومتری غرب شهر سبزوار، در حاشیه دو جاده اصلی تهران- مشهد قرار دارد.
مناره خسروگرد سازهای آجری است و دارای سه جزء پایه، بدنه و راس است که پایه آن مستطیل شکل و محاط در یک سازه آجری نیم هشت بوده و در پخیهای این هشت ضلعی چهار حجره اتاق مانند تعبیه شده است.
بدنه این مناره دارای تزئینات آجری با آرایههای لوزی نیم بیضی است که دور آن منقش به رشته کتیبه کوفی و اطراف آن با آجر کاری تذهیب شده است. «مناره خسروگرد» تنها بنای قدیمی سبزوار است که مراحل سفتکاری و نازککاری آن همزمان اجرا شده است.
اجرای آجرهای قالبزده با تکنیک سایه روشن و کم شدن از قطر میل تا راس موجب شده در بنا ریتم و حرکت ایجاد شود که این حرکت در بنا و چرخش، هارمونی ناشی از تکرار و توالی نقش هندسی لوزی است تا چشم نوازی ویژهای برای رهگذرانن داشته باشد.
به منظور امکان دسترسی به بدنه مناره در دو ضلع شرقی و غربی بنا دو ردیف پله تعبیه شده است؛ هر ردیف از پلهها دارای 6 پله است که طول هر کف پله و ارتفاع آن 35 سانتیمتر است. در دور تا دور بالای بخش پایه نیز یک نیم پله به ارتفاع هشت سانتیمتر و عرض 55 سانتیمتر جهت جلوگیری از ریزش آن به دیوارهها نصب شده است.
جهت امکان دید در بدنه 10 عدد نورگیر در مناره تعبیه شده است که با انتقال نور به داخل میل روشنایی لازم برای بالا رفتن از میل را فراهم میکند. قطر خارجي راس در بالاترين نقطه 280 سانتيمتر است که حدود 13 نفر به راحتی میتوانند بر روی بخش راس گرداگرد يکديگر بنشينند.
براساس نوشتههای سیاحان «میل خسروگرد» در طی قرون گذشته چندین بار مرمت گردیده که اولین مرمت آن در سال ۱۱۳۵ هجری قمری به دستور نادرشاه افشار به نقل از سیاح خارجی «هانری رنه دالمانی» در کتاب سفرنامه از خراسان تا بختیار آورده شده، سال ۱۳۰۰ هجری قمری به دستور ناصر الدین شاه قاجار به نقل از «مطلع الشمس» جلد دوم، همچنین در دوره پهلوی دوم و در آخر توسط دولت جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۷۵ عایق بندی بام سکّو و پایه میل مرمت گردیده است.
«مناره خسروگرد» در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.