غار مغان، غاری طبیعی است که 2910 متر از سطح دریا ارتفاع دارد و دارای 2 دهانه است؛ عمق این غار ۵۰۰ متر و تا فاصله ۱۲۰ متر را می‌توان با نور طبیعی محیط پیش رفت. بعد از طی کردن سر بالایی به دو حفره غربی و جنوب غربی به طول 19 متر می‌رسیم که به تالار سوم منتهی می‌شود.
تالار سوم؛ 12 متر طول، 7 متر عرض و 6 متر ارتفاع دارد که در مقابلش یک صخره 5 متری دیده می‌شود. پس از عبور از این تالار به تالار چهارم می‌رسیم که 23 متر طول، 8 متر عرض و 6 متر ارتفاع دارد و پس از طی حدود 23 متر به دوراهی رسیده که طول هرکدام 17 متر است.
با عبور از این مسیر به یک تالار رسیده که داخل آن برکه‌ای به عمق 20 تا 40 سانتیمتر وجود دارد که آب آن مناسب آشامیدن نیست. داخل غار نیز به وسیله چاه‌ها به سه طبقه تقسیم شده است که ارتفاع برخی از آن‌ها به 25 متر می‌رسد.
این غار ستون‌های آهکی فراوان و بزرگی دارد و هم‌چنین دارای شیب پایین است به این معنی که هرچه به درون غار می‌رویم شیب آن بیشتر می‌شود.
غار مغان برای نخستین بار در مرداد ماه سال 1324ش توسط یک تیم هفتاد نفری از کوهنوردان باشگاه ورزشی «نیرو و راستی» شناسایی و معرفی گردید و برای دومین بار در سال 1326ش یک تیم کوهنورد به داخل آن رفتند، بنابر شواهد موجود و کشف فسیل حلزونی در مسیر منتهی به آن می‌توان قدمت این پدیده را یکصد میلیون سال پیش و یا دوره دوم زمین‌شناسی تخمین زد.
بنابر این قدمت ساختار آن از البرز و دماوند بیشتر است. مدخل‌های ورودی غار در دو سوی آن ایجاد شده و هر چه بیشتر به عمق غار نزدیک می‌شویم پهنای آن زیادتر و راه به پايین امتداد می یابد. در داخل غار چاه‌هایی به صورت عمودی ایجاد گردیده که فضای داخلی آن را به سه قسمت مساوی تقسیم می‌کند. بخشی از فضای غار به آهک‌های کریستالیزه، استالاگتیت و استالاگمیت اختصاص یافته است و تزیينات آهکی آن نیز شامل انواع پرده‌ای فندقی، اسفنجی و گل کلمی است.
بر اساس مدارک موجود و اکتشاف فسیل‌های حلزونی در مسیر انتهایی این غار، می‌توان قدمت غار «مغان» را به 100 میلیون سال پیش و یا به دوره دوم زمین‌شناسی نسبت داد و احتمالا عمر آن از کوه‌های البرز و دماوند بیشتر است.
به علت وجود پرتگاه‌های خطرناک در این غار ورود به داخل آن بدون راهنما و ابزار مورد نیاز می‌تواند خطرناک باشد.
برای دیدن غار و لذت از کشف آن بهترین زمان شش ماهه اول سال است که آب‌وهوای مناسبی هم دارد چرا که در شش ماهه دوم سال به دلیل سرما و بارندگی مسیر غار برای رفتن مناسب نیست.
غار مغان نیز مانند برخی از مکان‌ها دیدنی خراسان افسانه‌ای را با خود به همراه دارد و شاید وجود برکه آب در میانه غار و چندین چاه، موجب شده تا برخی از بومیان منطقه گمان کنند که این غار روزگاری مامن جن و پری بوده است.
نشانی: 60کیلومتری جنوب مشهد از مسیر خیابان سیدی به روستاهای بالندر و اردمه
