هر سال میلیون‌ها عاشق از شهرها و حتی کشورهای مختلف به مشهد سفر می‌کنند تا امام رضا(ع) آنها را پناه دهد و به آرامش برساند. این حرم با شکوه از قسمت‌های مختلفی از جمله رواق‌ها و صحن‌ها تشکیل شده است. به فضاهای باز و بدون سقفی که دسترسی به رواق‌ها را امکان پذیر می‌سازد، صحن‌های حرم امام رضا گفته می‌شود. با ما همراه باشید تا بدانیم صحن جمهوری حرم امام رضا کجاست؟
به تعداد ۲۷ فضای سرپوشيده‌ی حرم رضوی، رواق‌های امام رضا گفته می‌شود. در بین این رواق‌ها، رواق دارالاجابه به محل دقیق مقبره امام رضا قرابت بیشتری دارد و سرداب امام رضا در آن مشخص است. حرم رضوی در اطراف خود ۹ صحن دارد که یکی از آنها صحن جمهوری اسلامی است. در صحن جمهوی اسلامی سه كفشداری وجود دارد. حرم امام رضا به مانند گنبد ایشان که با سيزده هزار و يكصد خشت طلا پوشيده شده، با شکوه و با عظمت است. بنابراین برای بازدید گنبد طلایی و زیارت به راهنمایی خادمان و استفاده از نقشه‌ی حرم و خیابان‌های اطراف آن نیاز است.
صحن جمهوری
صحنی که در ضلع غربی حرم مطهر امام رضا قرار دارد، صحن جمهوری اسلامی است. این صحن بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و در سال ۱۳۶۸ ه.ش ساخته شده است. دسترسی به این صحن از خیابان شیراز از ورودی غربی، از بست شیخ طوسی از ورودی شمالی، از صحن غدیر از ورودی جنوبی و جنوب غربی امکان پذیر است. سمت شرق این صحن نیز به باب الرحمه، ورودی بست شیخ بهایی متصل است.
صحن جمهوری اسلامی به سبک معماری اسلامی در چهار ضلع خود، چهار ایوان و سردر بزرگ دارد. ایوان زیبای طلا «باب الولایه» در شرق، «باب العلم» در شمال، «باب الغدیر» در غرب و «باب الشهاده» در جنوب چهار ایوان صحن جمهوری است. این صحن دارای ۳۰ حجره و ۴۶ غرفه است. ایوان باب الغدیر ورودی آرامگاه بهشت ثامن الائمه و محل دفن شماری از کشته‌شدگان انفجار حرم در حادثه تروریستی سال ۱۳۷۳ه.ش است.
بر بلندای دو ایوان شمالی و جنوبی این صحن دو گلدسته‌ی طلا به ارتفاع ۳۰ متر و قرینه ساخته شده است. در مقابل ایوان طلا که به رواق دارالولایه (نزدیک به ضریح) راه دارد، سقاخانه‌ای زیبا و همنام صحن و ساعت آفتابی منحصر بفرد وجود دارد. پنجره فولاد برای دیدن ضریح نیز در این صحن است. بنابراین می‌توان اظهار داشت، صحن جمهوری اسلامی با داشتن ایوان و دو گلدسته طلا، پنجره‌ی فولاد و سقاخانه، به صحن عتیق (صحن انقلاب) شباهت بسیار دارد. حال که پاسخ پرسش صحن جمهوری حرم امام رضا کجاست؟ را یافتیم به بررسی این صحن و ویژگی های آن می‌پردازیم.
سقاخانه جمهوری
سقاخانه جمهوری در سمت شمالی صحن جمهوری ساخته شده است. بنای این سقاخانه به صورت هشت ضلعی غیر منتظم است. در چهار دهانه ورودی دو ستون سنگی با سرستون گلدانی استوار است. در بالای ورودی‌های اصلی در داخل قاب کتیبه‌های قرآنی با ارزشی قراردارد. بر روی این هشت ضلعی عرقچین آبی با معرق کاری نقوش زیبای خطایی روی گنبد به زیبایی قرار گرفته است. داخل این سقاخانه با کاشی معقلی به رنگ‌های مشکی، کرم و آبی تزین شده است و در مجموع ۲۴ شیر آب الکترونیک دارد.
ساعت آفتابی صحن جمهوری اسلامی
ساعت آفتابی به افق مشهد، مزین به نشان جمهوری اسلامی (الله) در صحن جمهوری قرار دارد. این ساعت توسط شیخ آل عصفور بحرینی طراحی و در سال ۱۳۶۶ه.ش توسط مرحوم محمدصادق رأفتی ساخته شده است. ساعت آفتابی با نقوش برجسته، از جنس سنگ مرمر سفید است. شاخص برنجی آن به جهت ستاره قطبی تنظیم شده و نشانگر نصف النهار دقیق محلی است.
در هر چهار طرف آن چهار نشانگر و جهت‌های جنوب، مغرب، مشرق و ظهر مشخص شده است. در دایره‌ی میانی قبله نما حک شده است، که جهت قبله را مشخص می‌کند. بین هر نشانگر چهار قاب منحنی مزین به آیات قرآنی با خط ثلث وجود دارد. در این ساعت، ظهر شرعی در تمام فصول، نمایش داده می‌شود. به این صورت که هر ساعت به چهار قسمت ۱۵ دقیقه‌ای تقسیم شده است و با حرکت خورشید و ایجاد سایه به موازات شاخص و پشت آن هنگام اذان ظهر به افق مشهد است. با قرار گرفتن سایه در سمت راست شاخص، هشت ساعت مانده به ظهر و قرار گرفتن سایه در سمت چپ شاخص، زمان گذشتن از ظهر مشخص می‌شود. یعنی وقتی یک ساعت از ظهر گذشته باشد، باید سایه شاخص بر روی عدد یک بعد از صفر قرار بگیرد.
پنجره فولاد صحن جمهوری حرم امام رضا کجاست؟
حرم مطهر رضوی همواره پناهگاه دردمندان و نیازمندان بوده است. سنتی دیرینه، در بین بیماران و حاجتمندان این حرم وجود دارد، که برای رسیدن به حاجت خود به پنجره فولاد با بستن پارچه و قفل و زنجیر دخیل می‌بندند. در طول تاریخ شفا یافتن و معجزات بسیاری از حرم امام رضا به گوش می‌رسد، که جزئی از عجایب حرم امام رضا است. این پنجره‌ها در دوره صفویه در نزدیکترین مکان به ضریح امام رضا ساخته می‌شود، تا کسانی که به دلیل بیماری، عذر شرعی یا به هر دلیلی فرصت زیارت نداشته، بتوانند از این پنجره خواسته‌ی خود را با امام در میان بگذارند.
اصلی ترین و قدیمی‌ترین پنجره فولاد در صحن انقلاب قرار دارد. علاوه بر این پنجره، پنچ پنجره فولاد دیگر در حرم قراردارد. معروفترین آنها پنچره فولاد صحن جمهوری است.این پنجره برخلاف اسمش برنزی است و مانند پنجره فولاد صحن انقلاب دارای سه شبکه و دو کتیبه کوچک آبی با ذکر «یا سبحان» و «یا رحمن» است.
حوض بزرگی با فواره‌های زیبا در صحن جمهوری قرار دارد، که برای شست و شوی دست و تجدید وضوی زوار شیرهای آبی در کنار آن تعبیه شده است. در این صحن برای آسایش و رفاه زائران سرویس‌های بهداشتی جدیدی نیز احداث شده است.
