تنوع رنگها در عقیق
این گوهر رنگارنگ در بیش از ۳۰ رنگ مختلف در طبیعت دیده می شود. این کانی با توجه به کیفیت رنگ و پدیده هایی که نشان می دهد، در زمره سنگهای نیمه قیمتی قرار می گیرد. دامنه وسیعی از رنگ مانند سفید، خاکستری، قهوه ای، قرمز، صورتی و حتی سیاه در آنها دیده می شوند. از جمله عوامل اصلی تأثیرگذار در رنگ آن می توان به ساختار میکروسکوپی آنها، وجود ادخال های مایع، جامد گاز، و به ویژه حضور عناصر فلزی رنگ زا مثل آهن، کروم، مس، تیتان، منگنز، کبالت و نیکل اشاره کرد.
تفاوت عقیق سیاه با جاسپر سیاه و اونیکس از نظر ظاهری
هرچند از نظر جنس سنگ همه در یک دسته هستنند بهرحال پاسخ تجربی از نظر ظاهری اینکه اگر سنگ عقیق را زیر نور بگیرید احتمالا آن حالت نور به صورت ضعیف عبور و آن حالت مات عقیق مشخص میشود. یعنی عقیق سیاه در بهترین حالتش در اصل خاکستری تیره یا قهوه ای تیره است.
درصورتی که اونیکس سیاه طبیعی که مانند عقیق زیرگروه کلسدونی هست، “اغلب” نور رو عبور نمیدهد و اوپک است. مگر اینکه زیر لبه آن نور بزنید که سطح مقطعش نازک وشاید مقداری نور را عبور دهد. اما اغلب عقیق رو میان در محلول کربن رنگ میکنند که آن هم اگر درست انجام شود نور را عبور نمی دهد! اگر هم بد انجام شود و رنگ به مغز سنگ نرسد زیر نور احتمالا مقداری طیف قرمز رنگ میبینید یا اینکه با اینکه سیاه است نوار های معروف عقیق روشن میشوند که غیر طبیعیست. در مورد اینکه چطور این مورد را تشخیص دهید این مورد تست نکرده ام ولی شاید تماس طولانی با الکل بتواند حقیقت را آشکار کند.
حالا جاسپر سیاه که آن نور رو عبور نمیده رو چیکار کنیم؟ پاسخ اینکه از نظر ظاهری بنظرم تفاوت جاسپر از نظر بافت با اونیکس مشخصه و اگر این دو را در دستتان بگیرید میتوانید متوجه شوید که اونیکس بنظر بافت نرم تری دارد.
روش تشخیص عقیق اصل از بدل
در مرحله اول بهتر است به یک سنگ شناس و متخصص جواهرات مراجعه کنید و از او راهنمایی بخواید. گاهی تشخیص اینکه سنگی رنگ شده یا مصنوعی ساخته شده برای حرفه ای ها نیز مشکل است. مخصوصا اینکه سنگ عقیق انواع و اقصام مختلفی دارد. اولین روش برای تعیین طبیعی بودن این گوهر تست کردن درجه سختی آن است. همانطور که می دانید درجه سختی این کانی بین 6.5 – 7 درجه مو است. از آنجایی که گونه های مصنوعی بافت نرم تری نسبت به نوع اصیل خود دارند پس با کشیدن سنگ هایی مثل یشم (که درجه سختی ای برابر با سنگ عقیق دارد) روی سنگ مصنوعیمان باید خش روی آن بیاندازد.
نکته مهم اینکه در حالت مساوی نوع بدلی آن معمولا سبک تر از نوع اصل و طبیعی خود است. که این مربوط به چگالی مولکول های خود است. از نظر رنگ نیز معمولا گونه های طبیعی رنگ شفاف تری و رگه های واضح تری برخوردارند و مثلا لکه های قرمز روی نوار های ان واضح تر می باشند. انتهای نوع مصنوعی دارای الگوی گلبرگی است.
همچنین نوعی که مثلا یک دست قرمز روشن مثل یک گوی شیشه ای یا اینکه خیلی مات باشد مشکوک می باشد زیرا عقیق های طبیعی دارای شفافیت یکسانی نیستند و بی نظمی هایی از نظر شفافیت و رنگ یا رگه های خود دارند. برای آشنایی با انواع عقیق های رنگ شده و نحوه تولید آنها می توانید به قسمت بهسازی سنگهای قیمتی مراجعه نمایید.
سنگ عقیق یمنی بهتر است یا عقیق خراسان؟!
سنگ های عقیق یافت شده از معادن کشور یمن هیچ تفاوتی از لحاظ کیفیت و کمیابی نسبت به عقیق های سایر مناطق جهان ندارند! اما به دلیل بعضی روایات دینی ذکر شده استفاده این سنگ برای مسلمانان دارای ارزش معنوی بالاتری نسبت به عقیق های دیگر دارد. شاید بهتر باشد ما از کالای ایرانی حمایت و برند خود را به جهان معرفی کنیم تا یک سنگ عقیق به ظاهر یمنی که فقط اسباب کاسب کاران جهت فروش بیشتر شده است.
بسیاری از عقیق های یمنی بعد از استخراج آنها را به وسیله حرارت دهی بهسازی می کنند. در ویدئو زیر که درباره استخراج عقیق یمنی از کوه های استان ذمار می باشد این مطلب گواه همین مورد است. بسیاری از انگشترها و نگین های عقیق یمنی در بازار ایران نیز یا همان عقیق خراسان اند یا عقیق یمنی حرارت دیده شده. بنابراین بهترین عقیق از مناطق مختلف ایران مانند: عقیق های خراسان جنوبی، سمنان، سیستان و.. می باشند که می توانید بصورت طبیعی راف آنها را خریده و به تراشکار بدهید.
انواع سنگ عقیق
- عقیق ژئود (Geode Agate): ژئود همان بلوردان یا سنگ های خام عقیق ضخیم گرد و توخالی ای یا توپی در مناطق آتشفشانی است که داخل آنها از مواد بلورین و کریستالین کوچک کوارتز پر شده است . درواقع علت ایجاد این کریستال های کوچک زیبا به میلیون ها سال پیش بر می گردد. در یک فرآیند بسیار طولانی هنگامی که آب داخل حفره های این گونه سنگ های توخالی آذرین نفوذ می کند و مواد سیلیسم و کلسیت محلول در آب، درون سنگ نفوذ کرده و به دیواره آن می چسبند. بهترین منابع آنها مصر، برزیل، اروگوئه و اسکاتلند می باشد.
- عقیق نواری یا لایه ای (Banded Agate): متداول ترین نوع است که با نوارهای روشن و تیره منظم دیده می شود.
- عقیق های منظره ای (Scenic Agate): در آن حضور انواع ناخالصی ها قهوه ای و قرمز، مناظر زیبا مانند دریاچه، درختان و … را ایجاد می نماید.
- عقیق آتشین(Fire Agate): که حاوی ناخالصی هایی از جنس لیمونیت است که با برش مناسب و صیقل خوردن سنگ، پدیده ای مانند شعله آتش در درون گوهر دیده میشود
- عقیق چشمی (Eye Agate): دارای دایره های متحدالمرکز است که دایره داخلی رنگی تیره دارد.
- عقیق آگوا نیوا (Agua nueva Agate): این سنگ بیشتر دارای رنگهای بنفش و صورتی است و در منطقه آگوانیوا مکزیک یافت می شود.
- عقیق مجوف(Tubular Agate): این نوع داخل خود قسمتهای توخالی و حفره مانند دارد.
- عقیق کوندور (Condor Agate) : این نوع با رنگ های روشن اولین بار لویس د لوس سانتوس در سال 1993 در منطقه سان رافائل آرژانتین کشف کرد و به علت طرح های خاص خود در بین کلکسیونرها محبوب می باشد. هنگامی که پرنده های کرکس در حال پرواز را حین این کشف دید نام آن را Condor agate به معنی عقیق کرکسی گذاشت.
- عقیق ابری (Cloud Agate): این سنگ نیز دارای رنگ خاکستری و همراه با لکه های مه مانند و تار می باشد.
- عقیق بوتسوانا (Botswana Agate): نوع بوتسوانا دارای خطوط موازی سفید و بنفش یا قهوه ای است و در بیشتر در آفریقا دیده می شود.
- عقیق خرد شده (Brecciated Agate): که از بهم چسباندن قطعات خرد شده توسط خمیر کوارتز تشکیل می شود.
- عقیق آبدار (Enhydritic Agate): درون بلوردان این سنگ مقداری از آب مایعات اولیه باقی می ماند که در تراش های نازک می توان آن را مشاهده کرد.
- عقیق آبی نواری (Blue Lace Agate): نوع آبی نواری داردای الگوی ساختاری پیچیده و نواری آبی روشن و سفید است. بخش اعظم سنگهای با کیفیت آن از جنوب آفریقا استخراج می شوند.
- عقیق آبی النسبرگ (Ellensburg Blue Agate) : نوع آبی النسبرگ یک عقیق بادامی عقده ای شکل نادر است که در بخش کیتیتاس نزدیک النسبرگ واشنگتون یافت می شود. رنگ آن از سفید تا آبی گل ذرتی متغیر می باشد.
- عقیق آبی هلی (Holly Blue Agate): نوع آبی هلی سنگی آبی- بنفش است که در نزدیکی هلی در ارگون یافت می شود. این سنگ یکی از کمیاب ترین انواع عقیق است و به خاطر رنگ غنی اش قیمت بالایی داشته و بسیار محبوب می باشد.
- عقیق بنفش سلوی (Purple Sage Agate): این نوع تنها در منطقه ارگون یافت می شود. طیف رنگ آن بنفش کمرنگ(همرنگ اسطخودوس) تا بنفش مایل به سیاه متغیر است و گاهی اوقات رگاه های سیاه و یا اشکال درخت نیز در آن نمایان می شود.
- عقیق دریاچه سوپریور (Lake Superior Agate): این نوع عقیق در منطقه دریاچه سوپریور میان کانادا و ایالات متحده یافت شده است. این سنگ سرشار از آهن و بصورت باندی وجود دارد.
- عقیق چند وجهی (Polyhedroid Agate): این گوهرسنگ با این شکل هندسی بصورت یک یا چند مثلث چسبیده رشد می کنید. این سنگ برای اولین بار در سال 1970 در پارایبای برزیل یافت شد و فقط هم در این منطقه در جهان یافت می شود به همین دلیل بسیار کمیاب است.
19 Fairburn Agate: این نوع عقیق در جنوب دوکاتای ایالات متحده یافت می شود و دارای رنگ بندی های متنوع با باندهای باریک شامل آبی خاکستری، زرد قهوه ای، سفید شیری صورتی و سیاه می باشد.
20 Thunderegg Aagate: این سنگ کروی که مانند یک نودول یا ژئود بوده شامل ترکیبات عقیق های باندی و کالسدونی، جاسپر و یا مواد سیلیسی اوپالی است که گاهی ترک هایی در آن مشاهده می شود که شامل کوارتز یا سنگ گچ نیز می باشند.
21 Sagenite Agate:این سنگ شامل اینکلوژنهای سوزنی شکلی است که زیبایی خاصی را به آن می دهد.
22 Crazy Lace Agate: این نوع عقیق که از دیگر هم خانواده های خود جوان تر است در حدود شصت تا هفتاد سال پیش در ایالت چیهواهوا مکزیک یافت شده است و فقط در این منطقه نیز یافت می شود. طرح های درهم با رنگ های سفید، نارنجی و قهوه ای از ویژگی های خاص این گونه می باشد.
23 Coyamito Agate: این نوع عقیق نیز مانند crazy lace در شمال مکزیک یافت می شود و دارای رنگهای باندی شکل صورتی، قهوه ای، زرد، نارنجی و قرمز می باشد.
24 عقیق برگی (Plume Agate): این نوع عقیق شجر نسبتا شفاف که در ترکهای سنگهای بازالت تشکیل می شود با برگهای زرد زیبای خود در زمینه آبی ما را به یاد عقیق های دریایی روستای سه قلعه خراسان می اندازد. این برگها درواقع اینکلوژنها یا ناخالصی های شیمیایی هستند که بصورت برگهایی زیبا خود را به نمایش گذاشته اند. این نوع در کوه های شرق ارگان ایالات متحده نیز یافت میشود. طرح های زیبای آن را در تصویر زیر مشاهده می کنید.
